De Herfst of Winterblues is een seizoensgebonden depressie. Terugkerende somberheid gedurende een bepaald seizoen.
De meeste mensen met een seizoensgebonden depressie maken hun depressie door in de winter. Bij een kleine minderheid ligt de piek van de klachten in de zomer. Niet-officiële termen die tegenwoordig regelmatig gebruikt worden om (de klachten van) een seizoensgebonden depressie aan te duiden zijn: winterdepressie, herfstdepressie, zomerdepressie en voorjaarsmoeheid.
Depressies komen vaak voor. Op ieder moment van het jaar hebben zo’n 550.000 Nederlanders last van een depressie
Klachten:
Om te kunnen spreken van een seizoensgebonden depressie, dienen de depressieve klachten minimaal twee jaar achter elkaar in hetzelfde seizoen te bestaan. De klachten houden dan ieder jaar opnieuw minimaal veertien dagen aan.
- somberheid, neerslachtigheid
- verlies van plezier of interesse in (bijna) alle activiteiten
- veel slapen of slapeloosheid
- veel eten of een gebrek aan eetlust
- gewichtstoename of gewichtsverlies
- prikkelbaarheid
- vermoeidheid
- neiging zichzelf terug te trekken.
Oorzaken:
Het ontstaan van een seizoensgebonden depressie heeft waarschijnlijk te maken met de veranderende hoeveelheid licht tijdens de verschillende seizoenen. Hierdoor ontstaat een ontregeling van het dag-nachtritme. Deze ontregeling is met name van invloed op de slaap en op de stemming. Een sombere stemming en veel of juist weinig slapen zijn kenmerkende klachten van een depressie.
Ongeveer 10% van de Nederlandse bevolking is niet voldoende in staat zich aan te passen aan de veranderende hoeveelheid licht tijdens de verschillende seizoenen. Het hormoon melatonine, dat ’s nachts wordt aangemaakt, speelt hierin waarschijnlijk een grote rol. Tijdens de ochtend, onder de invloed van licht, dient de aanmaak van melatonine onderdrukt te worden en dit lijkt niet altijd goed te gaan.
Praten:
Het is belangrijk je problemen met anderen te delen. Praten lucht op! Door te praten over je problemen geef je voor jezelf toe dat ze er zijn. En misschien worden je klachten daardoor wel minder. Door hardop te denken merk je wat voor klachten je hebt en hoe erg ze zijn. En misschien ontdek je dat je niet de enige bent met dit probleem. Misschien kan deze persoon je steun geven.
Er rust nog altijd een taboe op psychische problemen. Veel mensen durven niet over hun problemen te praten uit schaamte of uit angst ‘gek’ gevonden te worden. Die angst is meestal onterecht.
Het is belangrijk iemand te kiezen om mee te praten bij wie je je op je gemak voelt. Iemand die je goed kent en die om je geeft. Dat kan een zus, broer of ouder zijn. Maar ook een goede vriendin of sportmaatje. Soms zijn problemen gemakkelijker te bespreken met iemand die je minder goed kent dan biedt co-counsel uitkomst.
Er zijn ook behandelingen mogelijk met licht therapie dit kan in samenwerking met co-counsel en overleg met jouw huisarts.
Lichttherapie
Wat is lichttherapie?
Lichttherapie is een behandeling waarbij je wordt blootgesteld aan intensief licht. Het licht is veel feller dan normaal kunstlicht, maar niet zo fel als op een zomerse dag buiten. Het licht komt binnen via de ogen. De hersenen gebruiken dit signaal waarschijnlijk om het dag- en nachtritme beter te regelen. In de lichte seizoenen heeft het buitenlicht dit effect. In de donkere seizoenen kan een gebrek aan daglicht leiden tot depressieve klachten bij mensen die hier gevoelig voor zijn. Lichttherapie is bij de meeste mensen met winterdepressie en winterblues effectief en is gemakkelijk te ondergaan. Het werkt niet verslavend en is zeer veilig. Lichttherapie kan daarnaast heilzaam zijn bij slaapklachten en het bestrijden van een jetlag
Behandeling
In Nederland bieden bijna alle (psychiatrische) poliklinieken en ggz-instellingen lichttherapie aan. Over het algemeen zal een behandeld arts een kuur voorschrijven van 5 tot 10 dagen, meestal tijdens de ochtend. Gedurende ½ tot 2 uur (afhankelijk van de lichtsterkte) dient de patiënt plaats te nemen achter een lichttherapie-apparaat zodat het werkzame licht in de ogen schijnt. Tijdens de behandeling kan gewoon gelezen, tv gekeken of aan de computer gewerkt worden, zolang het licht de ogen maar bereikt. Een arts kan ook kiezen voor een langere of kortere behandeltijd of een kleinere of grotere afstand tot de lamp. Dit is afhankelijk van de klachten, de gevoeligheid van de ogen en bijvoorbeeld het gelijktijdig gebruik van medicijnen.
Zelfzorg thuis
Mensen met winterblues kunnen bij vrijwel elke apotheek, thuiszorgwinkel of medische speciaalzaak een lichttherapie-apparaat aanschaffen voor thuisgebruik. Iemand met een, door een psychiater vastgestelde winterdepressie, kan vaak na een eerste poliklinische behandeling, in overleg met de arts eveneens een apparaat aanschaffen. Steeds meer ziektekostenverzekeraars vergoeden in een dergelijke situatie een apparaat voor thuisgebruik. Bovendien blijkt lichttherapie ook effectief bij ‘gewone’ depressie. Lichttherapie kan dus worden ingezet als behandeling bij winterdepressie en ‘gewone’ depressie.
Bijwerkingen
Lichttherapie heeft weinig bijwerkingen die bovendien zelden voorkomen. De belangrijkste zijn hoofdpijn, vermoeidheid, droge of juist tranende ogen en roodheid van het gezicht. Over het algemeen nemen deze klachten na enkele dagen af om daarna helemaal te verdwijnen.
Wanneer kan beter geen lichttherapie gebruikt worden?
Het is raadzaam om een oogspecialist te raadplegen voordat met lichttherapie begonnen wordt, wanneer je gelijktijdig medicijnen gebruikt of wanneer je een oogziekte hebt. Medicijnen die een verhoogde gevoeligheid geven van het oog kunnen beter niet worden gecombineerd met lichttherapie.
Mensen met een manisch-depressieve stoornis kunnen alleen gebruik maken van lichttherapie als zij zeer zorgvuldig worden geobserveerd en begeleid. Dit vanwege het risico op het ontstaan van een manische periode. Het is raadzaam bij vragen altijd de behandelend arts of huisarts te raadplegen.
Bron: Fonds Psychische Gezondheid
contact formulier: